Deprem arama kurtarma köpekleri; enkazdaki kişinin yerini en kısa sürede tespit etmek ve sahibine işaret vermek için eğitilirler. Eğitim sırasında, enkaz altında yardım bekleyen insanların yer tespitini yapmak ve sahibine haber vermek üzere doğal yeteneklerini kullanmayı öğrenirler.
6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen büyük depremlerde SAR (Search and Rescue) köpeklerinin sahada yaptıkları işler çok değerlidir. Deprem için yardıma gelen Meksika ekibinin üyesi “Proteo” enkaz altında kalan 3 kişiyi kurtardıktan sonra ölmüştür. Yaşanan bu acı örnek SAR köpeklerinin ne kadar önemli ve değerli olduklarını kanıtlar niteliktedir.
Köpekler gündelik hayatımız içinde farklı rollerle karşımıza çıkarlar. Bazıları oyun arkadaşımız, bazıları koruyucumuz olurken bir kısmı yaptığımız işleri kolaylaştıran yardımcımız olurlar. Arama kurtarma eğitimi ile özel olarak yetiştirilen köpekler ise süper kahraman görevini üstlenirler.
Arama Kurtarma Köpeği Nedir?
SAR Köpekleri, İngilizce “Search and Rescue” kelimesinden gelmektedir. Arama kurtarma köpekleri farklı ortamlarda kaybolan ve yardıma ihtiyacı olan insanların izlerinin bulunmasında yardımcı olurlar. Depremde enkaz altında kalan insanların ya da yaralıların bulunması. Doğa yürüyüşü, dağcılık, kayak vb. aktivitelerde kaybolan veya kendisinden haber alınamayan insanların izlerinin takip edilmesi görevlerini üstlenirler. Zorlu ortamlarda çalışırlarken yorulmazlar ve dayanıklılıkları ile ekibe yardımcı olurlar.
Deprem Arama Kurtarma Köpeklerine Neden İhtiyaç Duyulur?
Köpeklerin doğal yetenekleri onları arama kurtarma ekiplerinin vazgeçilmez parçası haline getirir. Üstün koku alma yeteneği, gece görüş kabiliyeti, gelişmiş işitme duyusu onları insanlardan çok daha etkili kılar. Yardım bekleyen yaralı insanlar için zaman çok değerlidir. Geçirilen her saniye hayati önem taşır. Enkaz alanlarında arama kurtarma eğitimi almış köpeklerin yardımı ile arama bulma süreleri ciddi oranda kısalmaktadır. Bununla birlikte eğitimli bir köpek, 20 profesyonel insanın arama bulma için harcadığı süreden daha kısa sürede yer tespiti yapabilmektedir.
En önemli avantajları üstün koku alma duyularıdır diyebiliriz. İnsanlara oranla 10.000 kat daha iyi koku alırlar. Ayrıca aldıkları kokuları ayırt etmek ve değerlendirmek için beyinde ayrılan bölüm insanlarınkinden yaklaşık 40 kat daha büyüktür. Kulakları insan kulağının duyamadığı sesleri duyar. Bunun yanı sıra gece görüş kabiliyetleri ve dayanıklılıkları onları arama kurtarma faaliyetlerinde vazgeçilmez yapar.
Hangi Köpek Türleri Deprem Arama Kurtarma Köpeği Olarak Eğitilebilir?
Arama kurtarma köpeklerinin temel özellikleri iyi koku almalarıdır. Kimi köpekler havadaki insan kokusunu takip ederek kaybolan ya da enkaz altındaki kişiyi bulur. Kimi köpekler ise aranan kişiye ait giysideki kokuyu çevredeki nesneler üzerinde arayarak takip eder. Bilindiği üzere tüm köpekler gelişmiş koku alma duyusuna sahiptir. Ancak bazı türler koku alma konusunda daha üstündür. Gerek fiziksel özellikleri gerek karakteristik yatkınlıkları onları arama kurtarma köpek eğitiminde bir adım öne çıkarır. Arama kurtarma eğitimine en yatkın olan köpek türlerinin listesini aşağıda görebilirsiniz.
- Border Colie
- Alman Çobanı
- Golden Retriever
- Springer İspanyol
- LabradorBu türlerin ortak özellikleri; enerjik, zeki, çevik, dayanıklı olmaları ve eğitimi sevmeleridir.
Deprem Arama Kurtarma Köpek Eğitimi Nasıl Verilir?
Temel itaat, temel komut eğitimi gibi dersler köpek sahipleri tarafından da verilmektedir. Ancak arama kurtarma eğitimi, koruma köpeği eğitimi gibi eğitimlerin profesyoneller tarafından verilmesi son derece önemlidir. Arama kurtarma faaliyetlerinde köpeklerin hareketlerine güvenilir. Yaralının yerini tespit ettiğinde doğru sinyalleri sahibine iletmesi gerekir. Dikkatinin dağılmaması ve aldığı görevi sonuna kadar yerine getirmesi istenir.
Deprem arama kurtarma köpekleri eğitimi için özel olarak hazırlanmış yapay enkaz alanları hazırlanır. Eğitim için özellikle oyuncu köpek türleri tercih edilmektedir. Profesyonel eğitmenler oyun eşliğinde arama bulma eğitimi verir. Eğitmen; arama bulma komutlarını “Bak”, “Ara” ya da “Bul” gibi komutları öğretir. Köpek eğitimde en sevdiği oyuncakla insan kokusunu ilişkilendirir. Eğitim amacıyla enkaz altına saklanan kişiyi bulduktan sonra sahibine işaret verir. Yer tespitinden sonra sahibine geri gelir. “Götür Beni”, “götür” vb. komutlarla ekip üyelerini enkaz altında bulunan kişiye götürür ve görevini tamamlar.
6 Şubat 2023 Süper Kahramanları
Deprem arama kurtarma köpekleri bugüne kadar tüm dünyada binlerce insanın hayatını kurtarmıştır. 6 Şubat’ta yaşanan depremlerde arama kurtarma faaliyetine katılan ekiplerin köpekleri görevlerini kahramanca yerine getirmiştir. İşte bazı kahramanlar ve başarıları;
Şilan: Sarıyer Belediyesi arama kurtarma ekibinin bir parçası. Enkaz altında kalan 3 kişinin yerini tespit etmiş ve kurtarılarak hayata tutunmalarını sağlamıştır.
Köpük: AFAD ekiplerine yardımcı olmuş, patilerini kesen cam kırıklarına aldırmadan enkaz altından 5 kişinin çıkarılmasını sağlamıştır.
Leo: Bodrum SAR ekibinin üyesi olan Leo ülkemizde yasaklanan Pitbull’dur. Profesyonelce eğitildiğinde ne kadar faydalı olabileceğini kanıtlamıştır. Enkaz altında kalan bir insanın 135 saat sonra yerini tespit edip kurtarılmasını sağlamıştır.
Ve Proteo…
